17 İSRÂ SÛRESİ

Он бешинчи бъл\м

17-с\ръ «ИСРА[1]»

Меккеде т\ш\р\лгън. Ж\з он бир айаттан турат.

Мээримд\\, Ырайымдуу Алланын аты менен!

1.     Харам мечитинен[2] белгилерибизден ага кърсът\\ \ч\н айланасын Биз кут даарыткан Аксаа мечитине[3], т\н ичинде Пендесин[4] сейил жасатканга[5] аруулук! Акыйкатта, Ал Угуучу, Кър\\ч\.   

2.     Мусага Китеп бердик жана аны Исраил урпактары \ч\н жетектъъч\ кылдык: “Менден башка эч кимди колдоочу кылып албагыла”,

3.     Нух менен бирге Биз (кемеге) ж\ктъгъндърд\н урпактары! Акыйкатта, ал Мага ш\г\р кылган пендем эле.

4.     Биз Исраил урпактарына Китепте[6] айан кылдык: “Силер жер \ст\ндъ эки ирет бузуку иш кылдыёар жана абдан текеберлендиёер”.

5.     Качан кылынган убадалардын биринчиси келгенде, Биз силерге зор к\чкъ ээ болгон[7] пенделерибизди жънътт\к, алар силердин турак-жайларыёарга аралап кирип барды. Убада ушинтип орундалды.  

6.     Андан соё Биз силерге алардын \ст\нън бийлик бердик, анан да байлык, бала-чакаларды берип, силердин саныёарды къбъйтт\к.

7.     Силер жакшылык кылсаёар ъз\ёър \ч\н, жамандык кылсаёар да ъз\ёър \ч\н. Экинчи жолу убада кылынган мезгил жеткенде, беттериёерди бузуп[8], биринчи киргендей эле мечитке[9] кирип, баарысын таш-талкан кылуу \ч\н[10] (жибердик).

8.     Силердин Эгеёер м\мк\н силерге мээрим кылаар. А эгер кайрадан эле мурункуга кайрылсаёар, анда Биз дагы кайтабыз[11]. Биз тозокту каапырлар \ч\н камак жай кылдык.

9.     Акыйкатта, Куран тууралыкка алып барат жана жакшылык кылган момундарга зор сыйлык боло тургандыгын с\й\нч\лъп жеткирет.

10.      Тиги д\йнъ жашоосуна ишенбегендерге оорутуучу азапты дайардадык.

11.      Инсан жамандыкты жакшылык тилегендей тилейт. Акыйкатта, инсан шашма.

12.      Т\н менен к\нд\зд\ эки белги кылдык. Т\нд\ караёгы кылып, к\нд\зд\ Эгеёердин кеёчилигинен насип издъъёър, жылдардын санын, (мезгилдин) эсебин бил\\ёър \ч\н жарык кылдык. Жана да ар нерсени бъл\п байан кылдык.

13.      Ар бир инсандын мойнуна анын амалын илдик. Кайра тирил\\ К\н\ндъ Биз алардын алдына китепти ачабыз[12]:

14.      “китебиёди оку! Б\г\н сени жаныё ъз\ёъ эсеп кылууда жетишт\\”.

15.      Ким туура жолдо ж\рсъ, ал ъз\ \ч\н туура жолдо (ж\ргън болот). А ким адашса, ал ъз\н\н гана зыйанына адашат. Эч ким башка биръън\н ж\г\н (к\нъъс\н) кътърбъйт. Биз элчи жънътмъй\нчъ эч качан жазага тартпайбыз.

16.      Качан бир айылды жок кылгыбыз келсе, алардын дъълът\нъ чиренгендерине[13]  буйрук кылабыз. Бирок алар каршылашып, бузукулугун улантышат. Андыктан аларга деген съз (ък\м) чындыкка айланат. Ошентип, т\б\ менен ойрон кылабыз.

17.      Нухтан кийин Биз канчалаган муундарды ойрон кылдык. Эгеё Ъз пенделеринин кылган к\нъълър\н кър\п, билип турат.  

18.      Ким д\н\йън\[14] кааласа, Биз да кимге кааласак бул д\йнъдъ каалаганыбызды беребиз. Анан аны жемеленген жана кордолгон т\рдъ тозокко салабыз.

19.      А ким момун болуп, акыретти каалап, ал \ч\н аракеттенсе, мына ошолор аракеттерине сыйлык алышат.

20.      Тигилерге да, буларга да[15] Эгеёден (энчилерин) беребиз. (Эч кимге) Эгеёдин берери тыйылбайт.

21.      Алардан биръълър\нъ экинчилеринен кандай артыкчылык бергенибизди карап кър. Бирок акырет жашоосу даражалар жагынан да, артыкчылык жагынан да зор.

22.      (Эй, инсан!) Жек кър\н\п, ък\н\чтъ калбооё \ч\н, Аллага башка кудайларды[16] кошуп алба!

23.      Эгеё силерге Анын Ъз\нън башка эч кимге сыйынбоону жана ата-энеёерге жакшылык кылууну буйруду. Эгер алардын биръъ, же экъъ теё карылык куракка жетсе, аларга: “Уф-ф!” - дебе, зекибе! Жылуу-жумшак съз с\йлъ!

24.      Аларга мээримд\\ канатыёды кенен жайып, “Эгем! Алар мени кичинемден чоёойтуп ъст\ргъндъй, аларды мээримиёе бълъ”, – дегин.

25.      Эгеёер силердин ичиёерде эмне барын жакшы билет. Эгер силер жакшы иш жасоочу болсоёор Ал Ъз\нъ кайрылгандардын баарына кечирим берет.

26.      Жакын туугандарыёарга, кедейлерге, жолоочуларга ъз акысын[17] бергиле, бирок ысырап кылбагыла.

27.      Акыйкатта ысырапкорлор шайтандын достору, а шайтан ъз Эгесине каапыр болгон.  

28.      Эгер сен (колуё жукалыктан) алардан ж\з \йр\п, Эгеёден мээримд\\л\к суранып \м\ттънсъё, анда аларга жылуу-жумшак съз с\йлъ.

29.      Сен жемеленип, же ък\н\п калбашыё \ч\н колдоруёду желкеёе байлап алба, аны жетишинче ачып да салба.[18]

30.      Акыйкатта, Эгеё каалагандарына ырыскыны кенен кылат жана ченеп берет. Албетте, Ал Ъз пенделеринин кылгандарын Бил\\ч\, Кър\\ч\.

31.      Кедейликтен коркуп ъз балдарыёарды ълт\рбъг\лъ. Анткени, аларга да, силерге да ырыскыны Биз беребиз. Акыйкатта, аларды ълт\р\\ чоё к\нъъ.[19]

32.      Зинага[20] жакындабагыла, анткени ал эё ыплас, жаман жол.

33.      Алла тыйуу салган эч бир жанды укуксуз т\рдъ[21] ълт\рбъг\лъ. Эгер биръъ жазыксыз ълт\р\лсъ, Биз анын жакынына (ъл\к ээсине) ък\м[22] беребиз. Бирок ълт\р\\ учурунда уруксат этилген  чектен ашып[23] да кетпегиле, анткени ага жардам берилет.

34.      Баралына келгенче,[24] ага пайда келтир\\ \ч\н гана болбосо, жетимдин мал-м\лк\нъ жакындабагыла. Убадаёарды аткаргыла. Акыйкатта, убадаёарды аткарганыёар тууралуу жооп бересиёер.

35.      Ълчъгъндъ толук ълчъъ менен бергиле жана туура тараза менен ълчъг\лъ! Бул мыкты, ары сонун жыйынтык (болот).

36.      Билбегениёдин артынан ээрчибегин. Акыйкатта кулак, къз жана ж\рък, мунун баары  жооп бер\\гъ тартылат.

37.      Жер ж\з\ндъ менменсинип ж\рбъ. Анткени сен жерди теше албайсыё жана тоого теё боло албайсыё.

38.      Мунун баары Эгеёдин алдында жек кър\лгън жаман нерселер.

39.       Мына ушу Эгеёдин сага кабар кылган даанышмандыктарынан, Алла менен бирге башка кудайларды алба, антсеё жемеленип жана жек кър\л\п тозокко ташталасыё.

40.      Эгеёер силер \ч\н уулдарды, а Ъз\ \ч\н периштелерден кыздарды тандап алдыбы?! Силер, чынында чоё създ\ айтып жатасыёар.

41.      Чынында бул Куранды насаат алуулары \ч\н байан кылдык. Бирок, бул алардын акыйкаттан узактоолорун гана к\чътт\.

42.      Эгерде Аны менен бирге алар айткандай башка кудайлар болсо, анда алар Арштын ээсине катуу умтулмак.

43.      Ал кемчиликтерден таза, алар айткан нерселерден ътъ жогору.

44.      Аны[25] жети асман жана жер, алардагынын б\т баарысы даёкташат. Аны аруулап, мактабай турган эч нерсе жок. Бирок силер алардын мактоолорун т\ш\нъ албайсыёар. Акыйкатта, Ал Жумшак, Кечиримд\\.

45.      Сен Куранды угуза окуганда, сени менен акыретке ишенбегендердин ортосуна кър\нбъгън тосмону койобуз.

46.      Алар т\ш\нбъс \ч\н ж\ръктър\н жаап-чулгап салдык жана кулактарын д\лъйл\к менен бекиттик. Куранда Эгеёди бир гана деп эске алган кезиёде, алар иренжиген т\рдъ арттарына бурулуп кете берет.

47.      Биз алар сени угуп жатканда кандай ойдо болгонун, бири-бири менен жашыруун с\йлъш\п жатышканда заалымдар: “Албетте, силер жънъкъй эле бир кишини ээрчип жатасыёар, ал болгону сыйкырланып калган”, – дешкенин Биз жакшы билебиз. 

48.      Алар сен тууралуу эмне деп жатканын карап кърч\. Алар тереё адашууда жана туура жолду таба алышпайт.

49.      Алар: “Биз съък болуп, чаёга айланган соё жаёыдан кайра тирилебизби?” – дешет.

50.      “Ал турсун силер таш, же темир болуп калсаёар да,

51.      же ъз оюёарда андан да бълък бир катуурак жаратылган нерсе болсоёор да” – дегин. Анда алар: “Бизди ким кайра тирилтет?” – дешет. (Аларга): “Силерди биринчи ирет жараткан (Алла)”, - дегин. Анда алар баштарын чайкашып: “Бул качан?” дешет. “М\мк\н бул ътъ жакын”, - дегин.

52.      Ал силерди чакырган ошол К\ндъ, силер Аны мактап жооп бересиёер. Силер аз убакыт гана болгондой[26] ойлойсуёар.

53.      Пенделериме айт: “Жакшы гана (създърд\) с\йлъс\н”. Акыйкатта, шайтан алардын ортолоруна кастык салат. Анткени шайтан инсандын анык душманы.

54.      Эгеёер силерди эё жакшы билет. Эгер Ал кааласа силерге ырайымдуулук кылат, кааласа жазалайт. Биз сени аларга коргоочу кылып жънъткън жокпуз.

55.      Эгеё асмандардагылар менен жердегилерди жакшы билет. Пайгамбарлардын кээ бирин, кээ биринен артык кылдык. Даудга Забурду бердик.

56.      “Андан[27] башка ишенгениёерди чакыргыла. Бирок аларда силерден кырсыкты кайтара турган да, же аны башкаларга оодара турган да бийлик жок”, – деп айт.

57.      Алардын табынгандары[28] Эгебизге кимибиз жакын болобуз деп, (ъздър\) сыйынуу аркылуу ортомчу издешет. Мээриминен \м\т этишип, азабынан коркушат. Акыйкатта, Эгеёдин жазасынан коркуу зарыл.

58.      Кыйамат к\н\нъ чейин Биз кыйратпай турган, же катуу жазага тартпаган бир да калаа болбойт. Булар Китепте[29] жазылуу.

59.      Биздин белгилерибизди[30] жибербегенибиз, мурунку коомдор аларды жалганга чыгарганы \ч\н гана болду. Ошондой кър\нъъ далил катары Самуддарга тъъ жибердик. Бирок алар зулумдук кылып (ълт\р\шт\). Биз белгилерибизди коркутуу \ч\н гана жънътъб\з.

60.      Бир кезде Биз сага: “Чынында, Эгеё адамдарды камтып алган”, – деген элек. Сага[31] кърсъткънд\ жана Куранда каргалган даракты[32] Биз адамдар \ч\н сыноо кылдык. Аларды коркутуубуз, алардын адашуусун гана к\чътът.

61.      Биз периштелерге: “Адамга сежде кылгыла!” – дедик. Ошондо Иблистен башкасы сежде кылышты. Иблис мындай деди: “Сен топурактан жаратканга сежде кылмак белем?!

62.      Кабарлачы: Менден къб\ръък ардактаганыё ушулбу?[33] Эгер Сен мага кайра тирилч\ К\нгъ чейин мъънът берсеё, алардын урпактарынын азыраагынан башкасынын баарысын азгыраар элем.”

63.      (Алла) айтты: “Жогол мындан! Ким сенин артыёан ээрчисе,[34] анда силердин жазаёар – жазасы мол тозок!”

64.      Алардын ичинен к\ч\ё жеткендерин \н\ё[35] менен азгырып кыйроого алып бар, аларга каршы атчан да, жъъ да чык. Мал-м\лк\нъ, бала-чакаларына орток бол[36] жана аларга убадаларды бер”. Бирок, шайтан убада кылгандардын баары болгону азгырык гана!

65.      “Менин чыныгы пенделеримдин[37] \ст\нън сен укук-бийликке ээ боло албайсыё.  Эгеё жетишт\\ коргоочу”.

66.      Эгеёер Анын кеёчилигинен насибиёерди табууёар \ч\н деёиздерде кемелерди с\зд\рът. Ал акыйкатта, силерге Мээримд\\.      

67.      Силерге деёизден кырсык жеткен кезде, анда силер Андан башкага табынганыёарды унутасыёар. Качан Ал силерди куткарып, кургакка чыгарганда, терс буруласыёар. Чынында, инсан ш\г\р кылбайт.

68.      Ал силерди жерге жуткурбайт деп, же силерге таштан жаан жаадырбайт деп ишенесиёерби? Анан силерге коргоочу боло турган эч кимди таба албайсыёар.

69.      Же болбосо, силерди артка кайтарып жана силерге кыйраткыч бороонду жънът\п, силерди каапырдыгыёар \ч\н чъкт\р\п салбастыгына къз\ёър жетеби? Мында силер Бизден ъз\ёъргъ жардам кыла турган эч кимди таппайсыёар.

70.      Биз адам балдарын артык кылдык. Аларды кургакта жана деёизде ж\рг\зд\к. Аларга жакшы ырыскыларды бердик жана аларды Биздин жараткандарыбыздан бъл\п (беделин) кътърд\к.

71.      Бардык элдерди ъздър\н\н жетекчилери менен чакыра турган к\нд\ эсте. Алардын амал китептери оё колунан берилгендери аны окушат жана аларга кымындай да заалымдык къргъз\лбъйт.

72.      Ким бул д\йнъдъ сокур[38] болсо, акыретте да сокур жана жолдон адашкан болот.

73.      Алар Биз сага айан берип ачкандардан сен Биз тууралуу бир нерселерди ойлоп табууё \ч\н сени аз эле жерден артка кайтара албай калышты.[39] Эгерде антишсе, алар сени дос кылып алышаар эле.

74.      Эгер Биз сени бекемдебесек, анда сен алар тарапка бир аз ыктоого жакындадыё эле.

75.      Эгер андай болсо сени бул д\йнъдъ да, тиги д\йнъдъ да эки эсе жазага тартат элек, анда сен Бизге каршы ъз\ёъ жардам бере турган эч кимди тапмак эмессиё! 

76.      Алар сени кысмакка алып, жериёден (Меккеден) чыгарып ийе жаздашты. Бирок, алар анда ътъ аз убакыт гана турар эле.

77.      Биз сенден мурун да ушундай жол менен элчилерибизди жънъткънб\з. Биздин жолубуздан ъзгърт\\н\ таппайсыё.

78.      Т\ш оогондон кийин т\н утурлап намазга жыгыл. Ошондой эле таё Куранын (намазын) оку.[40] Акыйкатта, таё намазы к\бълънгън[41] болот.

79.      Эгеё сени мактоого татыктуу орунга тургузуу \ч\н т\нк\ уйкуёдан туруп, ыктыйардуу намаздарыёды[42] оку.

80.      “Оо, Эгем! Мени киришимди[43] да чындык менен, чыгышымды[44] да чындык менен жасай кър! Ъз\ё тараптан бекем жардам бер”, – дегин.

81.      “Акыйкат келди, жалган[45] жоголду. Албетте, жалган жок болуучу”, – дегин.

82.      Биз Куранды момундарга шыпаа, мээримд\\л\к (болсун) \ч\н жънътт\к, а каапырлар \ч\н – зыйанды гана арттырат.

83.      Биз инсанга жакшылыктарды бергенде, ал ж\з \йр\йт да терс бурулат. А ага кайгы-кырсык жеткен кезде, ал тереё \м\тс\зд\ккъ батат.

84.      “Баарысы ъз жолунда иш кылат. Бирок Эгеёер ким туура жолдо экендигин жакшы билет”, – дегин.

85.      Алар сенден рух[46] жън\ндъ сурашат. “Рух Эгеме таандык иштерден. Силерге азыраак гана илим берилген”, – деп айт.

86.      Эгерде кааласак, сага т\ш\ргън кабарларыбызды кайта ъч\р\п, кетирип койобуз. Анда сен Бизге каршы коргоочуну таба албас элеё.

87.      Эгеёдин мээримд\\л\г\нън гана (табасыё). Акыйкатта, Анын ырайымдуулугу ътъ зор.

88.      “Эгерде бардык адамдар жана жиндер чогулуп алышып Куранга окшогон нерсени жаратууга аракет кылса да, ал турсун бири-бирине жардам кылышканда да эч качан ага окшогон нерсени жарата албас эле”, – дегин.

89.      Биз адамдар \ч\н бул Куранда ар т\рд\\ мисалдарды келтирип т\ш\нд\рд\к. Ошондо да адамдардын къб\ баш тартып, каапырлыкты тутунушат.

90.      Алар: “Сен бизге бул жерден булак чыгарып бермейинче такыр ишенбейбиз”, – дешти.

91.      “Же курмадан, ж\з\мдън багыё болсун. Ошондо алардын арасынан мол сууну агызып койорсуё”.

92.      “Ъз\ё кабарлагандай асманды кесик-кесик кылып \ст\б\згъ т\ш\рърс\ё, же Алланы, Анын периштелерин бетме-бет келтирерсиё”.

93.      “Же болбосо алтындан \й\ё болсун. Же асманга чыгарсыё. Анда да бизге окуй турган бир Китеп т\ш\рмъй\нчъ, асманга чыкканыёа да такыр ишенбейбиз” – дешти. “Эгемди аруулайм! Мен тек гана жънът\лгън элчи адаммын”, – дегин.

94.      Аларга туура жол келгенде, адамдарды ыймандан токтоткон нерсе, ал алардын: “Чын эле Алла адамды элчи кылдыбы?” – деп бири-бирине айткандары болду.

95.      “Эгерде периштелер жер \ст\ менен жай баракат[47] ж\ръ турган болгондо, анда Биз аларга элчи кылып, периште жънъткън болоор элек” – дегин.

96.      “Мени менен силердин ортобузда Алла жетишт\\ к\бъ. Ал Ъз пенделерин Бил\\ч\, Кър\\ч\.

97.      Алла кимди жетектесе, ал туура жолдо. Ал кимди туура жолдон тайдырса, алар \ч\н Андан башка коргоочуну эч качан таба албайсыё. Биз аларды Кыйамат к\н\ ж\здър\ ш\м\ръйгън, сокур, д\лъй, дудук т\рдъ чогултабыз.[48] Алардын жайлары тозок (болот). Качан анын жалыны ъчкън\ калганда, Биз аны (кайра) к\чътъб\з.

98.      Бул алардын Биздин айаттарыбызга ишенбегендиктери жана: “Биз качан съъккъ айланып чирип б\ткън кезде жаёыдан тирилмекпизби?” - дешкени \ч\н кърсът\лгън жаза.

99.      Алар чын эле асмандар менен жерди жараткандыгын, аларга окшошторду жаратууга кудуретт\\ экендигин кър\шпъйб\? Ал аларга мъънът берди, анда эч бир шек жок. Бирок бузукулар баарын четке кагышып, каапырлыкты карманышат.

100.       Эгер силер Эгемдин мээримд\\л\к казынасына ээ болсоёор, анда силерде ал т\гънът деген кооптонуу болор эле. Анткени инсан ътъ сараё.

101.       Биз Мусага тогуз айкын далилдерди бердик. Исраил урпактарынан ал аларга келгенин, Фараон ага: “Эй Муса! Мен сени сыйкырланган деп ойлоймун”, - дегенин сура.

102.       Ал (Фараонго): “Сен мунун баары далил иретинде, асмандар менен жердин Эгесинен гана келгенин жакшы билесиё. Эй, Фараон, сени кыйроого кабыласыё деп ойлоймун”, - деген эле.        

103.       Ал алардын бул жерден чыгып кет\\с\н каалаган. Бирок, Биз аны жана аны менен бирге болгондордун баарын сууга чъкт\рд\к.

104.       Биз андан соё Исраил урпактарына: “Бул жерде жашай бергиле. Келечек жашооёордо мъънът жеткен кезде Биз б\т баарыёды жыйнап алабыз” – дедик.

105.       Биз аны[49] чындык менен т\ш\рд\к. Ал чындык боюнча т\шт\. Сени Биз жакшы кабар угузуучу жана эскерт\\ч\ кылып гана жънътт\к.

106.       Биз Куранды сен адамдарга шашпай окуп бер\\ё \ч\н (аз- аздан) бъл\п т\ш\рд\к.

107.       Силер ага[50] ишенесиёерби, ишенбейсиёерби баары бир мурун илим алгандар аларга[51] (Куран) окуп берилген кезде эт-бети менен сеждеге жыгылышат[52].

108.       Алар: “Эгебизди аруулайбыз! Акыйкатта, Эгебиздин берген убадалары аткарылат”, – дешет.

109.       Алар ыйлап, эт-беттери менен жыгылат. Аларга бул коркууну арттырат.

110.       “Аны Алла, же Рахман деп кандай гана ысымдар менен атабагын, эё мыкты (ал) аттар Ага гана жарашат”, – дегин. Намазды \н\ёд\ ътъ катуу чыгарып да, акырын да эмес[53], орточо жаса!   

111.       “Аллага мактоо! Ал эч качан Ъз\нъ уул алган[54] эмес жана Ъз бийлигинде шериги да жок. Аны басынтуудан коргоп калуу \ч\н эч кандай коргоочунун да кереги жок”, – дегин. Аны дал ушинтип жетээрлик улукта!

---

[1] Исраа - Т\нк\ ж\р\ш

[2] Ыйык Меккеден.

[3] Палестинадагы Ыйык Ал-Аксаа Мечитине.

[4] Мухаммед (а.с.).

[5] Алла Таала

[6] Тооратты жибердик.

[7] Айбаттуу Вавилондун падышасы Навухдоносор (Бухтынасыр).

[8] Кайгыга салып.

[9] Ирусалим шаарындагы ыйык \йгъ – Байт-Ал Мукаддас.

[10] Душмандардын аскерлери жиберилген.

[11] Азапка салабыз.

[12] Амалдары жазылган китеп.

[13] Башчыларына.

[14] Жалган д\йнън\

[15] Д\йнъ кызыкчылыгын къздъгъндъргъ да, акырет кызыкчылыгын къздъгъндъргъ да.

[16] Жалган кудайларды, сълъкъттърд\

[17] Тууган урук менен катташууну \збъъ, ата-энеге жакшылык кылуу.

[18] Ътъ сараё болбо, ысырап кылып кедей да болуп калба.

[19] Исламга чейин кыздарын тир\\лъй жерге къъм\п ълт\р\шкън; кедейлик себепт\\ да балдар, кыздарын ълт\р\шкън.

[20] Никесиз жыныстык катнаш. Ойноштук. Айагы суйуктук.

[21] Ълт\р\\гъ татыктуу кылмыш кылбаганды, же ълт\р\\ тууралуу сот ък\м\, же падышанын ък\м\ чыкпаганды.

[22] Исламда ъч алуу иретинде ългънд\н эё жакынына (б.а. ъл\к ээсине) киши ълт\ргънд\ ълт\р\\гъ, же андан кун (айып иретинде акча, мал-м\лк) алууга, же ълт\рбъй да, кун албай да бошотуп ий\\гъ толук укук берилет. 

[23] Мисалы, бир кишини жазалоонун ордуна эки кишини, же бир кишини ълт\р\\н\н ордуна эки кишини.

[24] Он сегиз жаш. (Тафсир Аль-Насафи).

[25] Алланы

[26] Бул д\йнъдъ (же м\рзъдъ).

[27] Алладан.

[28] Периштелер, жиндер, олуйалар ж.б.у.с.

[29] Тагдыр китебинде (эч кимдин колу жете албаган, Алладан башка эч ким ъзгъртпъй турган китепте).

[30] Му`жизаларды (кереметтерди).

[31] Меражда.

[32] Тозоктун т\б\ндъ ъс\\ч\ т\р\ суук заккум дарагы. Анын мъмълър\ шайтандын башына окшош, а бутактары учтуу, тикенект\\  болот. Бул мъмъ тозоктогуларга мажбурланып жегизилет.

[33] Мен андан жакшыраакмын. Анткени, мени оттон жараттыё.

[34] Шайтандын.

[35] Шайтандын \н\ угулбаса да, ал сыйкыр аркылуу адамды жаман иштерге азгырып, анын башына туура эмес ой-пикирлерди салат, ыймансыздыкка \г\ттъйт.

[36] Ошолор аркылуу азгырып. Къё\лдър\н алаксытып, кудайдан башкага буруу ж.б.у.с.

[37] Аллага берилген ыймандуулардын.

[38] Кудайды, динди тааныбаган ыймансыз, каапыр, же адашкан пенде болсо.

[39] Курейштин мушриктери пайгамбарга биздин кудайларыбызды сен тааны, ошентсеё сенин Аллаёды биз да таанып сыйыналы жана сени ъз\б\згъ жетекчи да кылып алалы деген сыйактуу сунуштары менен кайрылышкан. Пайгамбар (а.с.) алардын сунуштарын четке каккан.

[40] Беш маал намаз.

[41] Периштелер к\бъ болот.

[42] Тахажжуд намазы. Кошумча сыйынууну, же Алладан бир нерсени суранууну кааласа окулат.

[43] Мединага

[44] Меккеден

[45] Каапырдык.

[46] Рух – жан. 

[47] Адамдар сыйактуу.

[48] Жалдырап туруп беришет.

[49] Куранды.

[50] Куранга.

[51] Куран окулган кезде анын чындыктыгына толук ишенген иудейлер менен христиандар жън\ндъ съз болууда. Алардын кээ бири исламды кабыл алышкан.

[52] Бул аят “сежде аяты” деп аталып, окуган да, уккан да сежде кылууга тийиш. А сежде кандай тартипте жасаларын бил\\ \ч\н “Мухтасар” аттуу фикх китебинин А. Исмаиловдун кыргызча котормосунун Тилават сеждеси – он \ч\нч\ бъл\м\н караёыз.

[53] Ътъ акырын болгондо, артында (уйуп) тургандарга угулбай калат.

[54] Баласы жок.